Nationale
Monumentenorganisatie
29 juni 2015
Het kabinet wil dat de Nationale Monumentenorganisatie (NMo) verantwoordelijk wordt voor 31 rijksmonumenten met een erfgoedfunctie. Aangezien het hier om nationaal erfgoed gaat waarmee duurzaam moet worden omgegaan – zoals bijvoorbeeld Naarden Vesting, kastelen, grafmonumenten en kerken – heeft de Tweede Kamer de raad gevraagd om over deze nieuwe constructie en organisatie te adviseren.
De raad kan zich voorstellen dat het Rijk monumenten overdraagt, wanneer de inhoudelijke verantwoording daarvan duidelijk is. Voor de toekomst adviseert de raad om over de afstoting van rijksmonumenten op de lange termijn een visie en beleid te ontwikkelen. Daarbij moet het Rijk aangeven bij welke monumenten hij betrokken wil blijven en welke hij wil afstoten.
Wat de raad betreft zou de NMo meer tijd moeten krijgen om zaken op orde te hebben, voordat de 31 rijksmonumenten aan deze organisatie worden overgedragen. De raad wil onder meer dat de NMo meer inzicht geeft in het business model en de wijze waarop de instandhoudingsbijdrage van 61 miljoen euro is vastgesteld. Daarnaast is het volgens de raad verstandig om een juridische toets op de governance te laten uitvoeren en de rol van het Rijk hierin te betrekken.
De raad heeft vanwege de beperkt beschikbare tijd dit advies moeten baseren op documenten die hem door de NMo ter beschikking zijn gesteld, en op openbare stukken. Als gevolg hiervan wijst de raad op de beperkte reikwijdte van dit advies. Hij is uiteraard bereid om in een aanvullend advies een verdiepingsslag in zijn onderzoek aan te brengen.
Reactie minister Blok (Wonen en Rijksdienst)
“De berekening van de instandhoudingsbijdrage van 61 miljoen euro is gebaseerd op de cijfers en ervaringen ten aanzien van onderhoud en beheer van zowel de leden van Professionele Organisaties Monumentenbehoud van de NMo als het Rijksvastgoedbedrijf. In het businessmodel zijn de cijfers van de individuele monumenten weggelaten omdat die de positie van de NMo op de markt kunnen schaden. De toetsing door Ecorys – onder andere van de cijfers voor de individuele monumenten – heeft bevestigd dat de cijfermatige onderbouwing realistisch is.”
“De raad adviseert een juridische toets uit te voeren op de governance van de NMo. Naar aanleiding van het advies heb ik de NMo gevraagd om hiervoor zorg te dragen. In een verklaring van notariskantoor Zuidbroek B.V. wordt uitgelegd waarom gekozen is voor deze constructie. Duidelijk is dat de governance de juridische toets doorstaat.”
“Hoewel het Rijk geen positie inneemt in het bestuur, betekent dit niet dat toezicht volledig ontbreekt. Buiten de beschermende bepalingen en controle-elementen die voortvloeien uit wet- en regelgeving heeft de NMo ingestemd met een jaarlijkse externe audit ten aanzien van de naleving van de afspraken die tussen haar en het Rijk over het pakket aan monumenten zijn gemaakt.”