In de media
In 2021 trokken met name de adviezen over de gevolgen van corona voor de culturele en creatieve sector en het omroepbestel de nodige media-aandacht. Ook het tussenadvies van de Commissie Collectie Nederland en het advies over de museale voorziening slavernijverleden bleven niet onopgemerkt. De raad zocht vorig jaar de publiciteit via nieuwsberichten op de site van de raad, persberichten, interviews in kranten en via radio- en tv optredens.
Hieronder volgt een doorsnede van de media-aandacht in het afgelopen jaar:
‘Erfgoed in particulier bezit moet niet zomaar aan het buitenland kunnen worden verkocht’
NRC, 8 februari 2021
Hij hoefde niet lang na te denken, zegt Sybrand van Haersma Buma (55). Toen de burgemeester van Leeuwarden gevraagd werd of hij voorzitter wilde worden van de Commissie Collectie Nederland, belast met het beter beschermen van cultureel erfgoed in particulier bezit, zei hij direct ‘ja’. Hij houdt van kunst, zegt Buma, en in zijn tijd als voorzitter van de CDA-fractie in de Tweede Kamer (2010-2019) hield hij zich al intensief met erfgoed bezig. “Ik vermoedde wel iets te kunnen toevoegen.”
Zijn commissie dankt haar bestaan aan een aantal kunstverkopen door leden van het koninklijk huis die voor politieke consternatie zorgden. Toen prinses Christina begin 2019 een tekening
Advies: verdubbel het Nationaal Aankoopfonds tot 100 miljoen euro
NRC, 8 februari 2021
Om te voorkomen dat particuliere verzamelaars roerend cultureel erfgoed aan het buitenland verkopen, is een actiever, meer betrokken overheidsbeleid nodig. Dat stelt de Commissie Collectie Nederland in een advies dat maandagmorgen aan demissionair minister
Om belangwekkende kunstwerken te kunnen aankopen, adviseert de commissie onder leiding van oud-politicus Sybrand van Haersma Buma, nu burgemeester van Leeuwarden, om het budget van het Nationaal Aankoopfonds iedere vier jaar aan te vullen tot 100 miljoen euro; ongeveer een verdubbeling van de huidige middelen.
Corona onderstreept extra het belang van cultuureducatie
Cultuurkrant NL, 6 april 2021
Het is geen ideale periode om in te stappen als voorzitter. De sector ligt al een jaar op zijn gat, kennismaken en vergaderen gebeurt op afstand. Maar Kristel Baele, gepokt en gemazeld als bestuurder in de academische wereld, heeft door corona wél meteen de beste, creatieve kant van de kunstenaars en instellingen gezien. En met haar de rest van Nederland, inclusief Den Haag: “Door de opstelling van de culturele sector tijdens de coronacrisis is het draagvlak toegenomen. Men is niet bij de pakken gaan neerzitten, maar heeft vanaf het begin alle mogelijkheden ingezet om troost en verbinding te brengen.” En passant citeert zij Reve: “Het is niet onopgemerkt gebleven”.
Oproep Raad voor Cultuur: geef 477 miljoen euro extra uit aan cultuur
de Volkskrant, 15 april 2021
Het nieuwe kabinet moet jaarlijks 477 miljoen euro meer investeren in de kunsten, erfgoed, bibliotheken en media. Alleen zo kan het Rijk bewerkstelligen dat iedereen in Nederland cultuur kan ervaren of beoefenen, én dat iedereen die in de culturele sector werkt ook fatsoenlijk wordt betaald. De investering kan bovendien het maatschappelijk herstel na de coronacrisis aanzwengelen.
Met die oproep wendt de Raad voor Cultuur zich vandaag (donderdag) tot informateur Herman Tjeenk Willink, die vanuit inhoudelijke thema’s onderzoekt welke partijen een coalitie kunnen vormen. De Raad voor Cultuur is het officiële en onafhankelijke adviesorgaan van de regering voor het cultuur- en mediabeleid, en zijn opvattingen hebben zodoende meer gewicht dan die van een lobbyorganisatie.
Raad voor Cultuur: ON! en Zwart in publiek bestel,
maar met kanttekeningen
De Telegraaf, 29 april 2021
De omroepen Ongehoord Nederland van journalist Arnold Karskens en Zwart van onder anderen rapper Akwasi moeten voorlopig een plek krijgen in het publieke bestel. Dat adviseert de Raad voor Cultuur aan demissionair mediaminister Arie Slob. Het adviesorgaan plaatst wel een zware kanttekening bij de voorlopige erkenning van met name ON!
ON! en Zwart zijn volgens de raad ‘van toegevoegde waarde, omdat zij een herkenbare stroming vertegenwoordigen, nieuwe doelgroepen bedienen en de verscheidenheid van het aanbod vergroten’. Maar ON! ofwel Ongehoord Nederland moet zich naar de mening van de raad wel distantiëren ‘van de structurele diskwalificatie van NOS als onafhankelijke nieuwsvoorziening’. Als ON! de NOS stelselmatig blijft beschuldigen van het bewust verspreiden van desinformatie, schrijft de raad, doet de nieuwe omroep afbreuk aan het vertrouwen in het bestel en in de journalistiek in zijn totaliteit.
Raad voor Cultuur wil nieuwe spelregels voor de omroepen:
vooral AvroTros en KRO-NCRV liggen onder vuur
Trouw, 29 april 2021
Het publieke omroepstelsel is achterhaald. Veel van de huidige omroepen stammen nog uit de tijd van de verzuiling, maar de samenleving ziet er inmiddels heel anders uit. De Raad voor Cultuur (RvC) wil dat de spelregels worden aangepast. Belangrijkste aanpassing: het moet mogelijk zijn om bestaande omroepen uit het bestel te zetten en nieuwe initiatieven te weigeren.
De raad stuurt donderdag zijn advies over de omroepen aan demissionair minister Arie Slob. Daarin krijgen verschillende omroepen, ook de oude, ervan langs. Sommige grote fusieomroepen zijn in hun programmering te veel op elkaar gaan lijken. Ze sluiten ook niet meer aan bij een duidelijke stroming in de samenleving. Maar op grond van de huidige spelregels kan de Raad de minister niet adviseren om nieuwe omroepen te weigeren of te stoppen met de financiering van bestaande omroepen.
Volgens voorzitter Kristel Baele is de samenleving veranderd, maar zijn de voorwaarden waaraan een omroep moet voldoen niet mee veranderd. “In de huidige maatschappij organiseren mensen zich – soms zelfs maar tijdelijk – op basis van leeftijd, stad, regio, hobby’s, politieke voorkeur, etc. Dat maakt dat de huidige criteria lastiger toepasbaar zijn geworden.”
Zzp’ers en vrije producenten zijn onvoldoende gesteund, zegt de Raad voor Cultuur
Trouw, 8 juni 2021
Bij het herstel van Nederland na de coronapandemie kunnen kunst en cultuur essentieel zijn – als economische banenmotor en als bindmiddel in een verdeelde samenleving. Maar dan heeft de culturele sector wel meer ondersteuning nodig, zegt de Raad voor Cultuur.
De cultuur is buitensporig hard door de crisis geraakt, zegt de raad in een rapport dat dinsdag verschijnt. Alleen al in het eerste kwartaal van 2021 kromp de bedrijfstak ‘cultuur, recreatie en overige diensten’ met 36,5 procent, terwijl het bruto binnenlands product maar 0,5 procent daalde.
Om de schade te herstellen, moet het Rijk de noodsteun aan de branche verlengen, en eenmalig 83 miljoen extra subsidie verstrekken. Daarnaast moet er 477 miljoen euro bij het rijksbudget voor cultuur, erfgoed, media en bibliotheken, boven op de huidige rijkssubsidie van 1 miljard, stelt de raad.
Raad van Cultuur: structureel meer geld naar de sector
NPO Radio 1, 8 juni 2021
Bijna de helft van de culturele zzp’ers heeft door de coronapandemie gekozen voor ander werk. Nu culturele instellingen langzaam maar zeker de deuren weer mogen openen, kunnen zij essentieel zijn bij het herstel van Nederland na de pandemie. Maar, dan heeft de sector wel meer structurele ondersteuning nodig, zegt de Raad voor Cultuur.
Adviesraad: cultuur op school zeker zo belangrijk als gym
Leeuwarder Courant (ANP), 8 juni 2021
Cultuureducatie moet steviger in het primair en voortgezet onderwijs worden ingebed, luidt een advies van de Raad voor Cultuur aan demissionair onderwijs- en cultuurminister Ingrid van Engelshoven. Het adviesorgaan wil een toekomst waarin kunst- en cultuuronderwijs een vergelijkbare positie heeft op school als bewegingsonderwijs. In hetzelfde advies waarschuwt de raad dat de cultuursector zelf ondanks de versoepelingen nog lang een hele dobber zal hebben aan het herstel van de opgelopen schade en het zeker stellen van de toestroom van publiek.
Kunstvakdocenten kunnen leerlingen helpen te werken aan “vaardigheden die net zo belangrijk zijn voor hun toekomst als de cognitieve vaardigheden”. De raad denkt aan het uiten van gevoelens en ervaringen in beelden, taal, muziek, spel en beweging, het reflecteren op eigen werk en dat van anderen, en het kunnen waarderen van cultureel erfgoed.
Adviesraden: nieuwe slavernijmuseum moet breder verhaal vertellen
de Volkskrant, 1 november 2021
Het nog op te richten nationale slavernijmuseum moet in een ‘nieuw, groot en iconisch gebouw’ komen in Amsterdam of in de regio daaromheen. Het moet niet alleen de Nederlandse slavenhandel tonen rond West-Afrika, Suriname en de Caribische eilanden, maar ook die rond de Indische Oceaan, waar de VOC (Vereenigde Oostindische Compagnie) actief was.
Dat staat in een gezamenlijk advies van de Raad voor Cultuur en de Amsterdamse Kunstraad
Demissionair minister Ingrid van Engelshoven (Cultuur, D66) heeft zich eerder ook achter de oprichting van een slavernijmuseum geschaard. Dat moet bekostigd worden door het Rijk
Advies Weerwind: ‘Ook aandacht voor VOC-tijd in Slavernijmuseum’
Omroep Flevoland, 1 november 2021
In het toekomstige Nationaal Slavernijmuseum moet aandacht komen voor de trans-Atlantische slavernij én voor de slavernij in de voormalige VOC-gebieden in de Indische Oceaan en de Indonesische archipel. Dat adviseert een commissie die onder leiding staat van de Almeerse burgemeester Franc Weerwind aan demissionair minister Van Engelshoven en het Amsterdamse stadsbestuur. Maandag kregen zij het rapport met de conclusies uitgereikt.
De trans-Atlantische slavenhandel was een driehoekshandel tussen Europa, West-Afrika en Amerika van de 16e tot 19e eeuw. Mensen uit Afrika werden tot slaaf gemaakt door Europeanen die in ruil daarvoor wapens en goederen gaven aan de Afrikaanse mensenhandelaren. De trans-Atlantische slavernij moet wat de adviescommissie betreft wel een prominente plaats innemen, vanwege de omvang van deze slavernij en het grote aantal mensen in de diaspora.
Lees het artikel en luister het fragment
Komst Slavernijmuseum dichterbij na advies: ‘Duidelijke noodzaak’
Het Parool, 1 november 2021
‘Alle Nederlanders zouden in aanraking moeten komen met dit onderbelichte deel van onze geschiedenis en hoe dat doorwerkt tot op de dag van vandaag,’ schrijven de commissies in een gezamenlijk advies aan demissionair minister Ingrid van Engelshoven (OCW) dat maandag in Eye is gepresenteerd. Het museum noemen zij van grote nationale betekenis.
Uit het advies: ‘De raden zien een duidelijke noodzaak voor het museum als belangrijke aanvulling op het museale landschap in Nederland. Er is momenteel geen enkel museum dat permanent, structureel en substantieel aandacht besteedt aan het Nederlandse koloniale slavernijverleden. (…) Hier ligt de kans om iets unieks op te bouwen’.
‘Geef de cultuursector meer tijd om te herstellen’
NRC, 3 november 2021
De cultuursector gaat nog een moeilijke tijd tegemoet, en moet daarom tijd en ruimte krijgen
De aanleiding voor de rondgang langs de instellingen was een technische; toen cultuurminister Ingrid van Engelshoven (D66) in 2020 bekendmaakte welke instellingen de vierjarige bis-subsidie kregen, was al duidelijk dat Covid-19 hard ingreep in de ambitieuze en zojuist positief beoordeelde plannen. Dus droeg de minister de instellingen op met een aanvulling te komen,
Kabinet komt met extra cultuurgeld, maar sector vreest dat het te weinig is
Nieuwsuur, 19 november 2021
Wees soepeler met coronasteun én investeer structureel meer in cultuur. Dat adviseerde de
Maandag debatteert de Tweede Kamer over de cultuurbegroting. De cultuurraad roept daarom nog een keer op: komt écht met meer geld over de brug. Zonder extra steun dreigen instellingen om te vallen, zegt voorzitter Kristel Baele tegen Nieuwsuur. “De sector is wendbaar gebleken maar niet weerbaar.”